Za superfoods uznaje się pożywienie, które jest szczególnie bogate w składniki odżywcze i przeciwutleniacze oraz któremu przypisuje się korzystne właściwości zdrowotne. Mimo, że w grupie tej znajdziemy niektóre ryby czy inne produkty spożywcze, to do grupy tej przede wszystkim należą rośliny. Jednymi z kluczowych produktów superfoods są moringa (Moringa oleifera Lam.), kolendra siewna (Coriandrum sativum L.), jęczmień zwyczajny (Hordeum vulgare L.), chlorella (Chlorella vulgaris Beijerinck), spirulina (Spirulina plantis) .
CO ŁĄCZY TE SKŁADNIKI? DLACZEGO STOSOWANIE ICH W POŁĄCZENIU MAKSYMALIZUJE EFEKT DZIAŁANIA?
Wartości odżywcze
Wszystkie wymienione rośliny są bogate w witaminy, minerały, białko, aminokwasy, przeciwutleniacze i inne korzystne dla ludzkiego organizmu składniki odżywcze.
Źródło białka
Moringa, jęczmień, chlorella i spirulina są uznawane za wysokowartościowe źródła białka roślinnego. Dzięki temu mogą być zamiennikiem białka zwierzęcego, a tym samym stanowić alternatywę dla wegan i wegetarian.
Wspomaganie organizmu
Każdej z tych roślin przypisywane są takie korzyści jak wzmacnianie układu odpornościowego, oczyszczanie organizmu z toksyn, wspomaganie trawienia czy redukcja stanów zapalnych.
Detoksykacja
Rośliny te są szczególnie znane ze zdolności do wiązania i usuwania toksyn z organizmu, w tym metali ciężkich.
DETOKSYKUJĄCA MOC POŁĄCZENIA SKŁADNIKÓW SUPERFOODS
Detoksykacja odnosi się do procesu usuwania z organizmu szkodliwych dla zdrowia toksyn, zanieczyszczeń i innych niekorzystnych substancji lub neutralizacji ich działania. Jest to naturalny proces, który zachodzi w organizmie ludzkim dzięki pracy wątroby, nerek, płuc czy skórze, które wspólnie neutralizują i eliminują toksyny z ciała. Celem detoksykacji jest optymalizacja funkcjonowania organizmu i wsparcie homeostazy.
Niezależnie od naszego sposobu życia, każdy organizm w mniejszym lub większym stopniu narażony jest na szkodliwe działanie substancji, które kumulują się w ciele. Dlatego bezwzględnie korzystne dla naszego organizmu jest aktywne wspieranie procesu detoksykacji. I tutaj zastosowanie znajdują składniki superfoods, które w sposób szczególny charakteryzują się działaniem detoksykującym.
MŁODY JĘCZMIEŃ
Zawiera wiele składników odżywczych, w tym witaminy, minerały, aminokwasy, przeciwutleniacze i enzymy, które mogą wspierać zdrowie organizmu i jego naturalne mechanizmy detoksykacyjne. Poniżej kilka składników młodego jęczmienia, które są związane z potencjalnymi korzyściami dla detoksykacji:
- Chlorofil , który odpowiada za jego charakterystyczny zielony kolor. Uważany jest za naturalny oczyszczacz organizmu, który może pomóc w usuwaniu toksyn, neutralizacji wolnych rodników i wspieraniu zdrowia wątroby.
- Przeciwutleniacze , takie jak witamina C, witamina E, beta-karoten i superoksydaza dismutaza (SOD), które pomagają zwalczać działanie wolnych rodników i chronić komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
- Błonnik , który może wspierać trawienie i eliminację toksyn z przewodu pokarmowego.
- Enzymy , takie jak SOD (superoksydaza dismutaza), które pomagają w detoksykacji poprzez neutralizację wolnych rodników.
Właściwości antyoksydacyjne
„ […] W warunkach homeostazy liczba wytwarzanych w organizmie reaktywnych form tlenu (RFT) jest ściśle kontrolowana. Nawet niewielkie zaburzenie równowagi między potencjałem oksydacyjnym a antyoksydacyjnym prowadzi do kumulacji RFT i w konsekwencji, do wystąpienia tzw. stresu oksydacyjnego. Szkodliwość RFT wynika z ich wysokiej reaktywności; wchodząc w reakcje z białkami, lipidami i kwasami nukleinowymi, zaburzają ich prawidłową strukturę i funkcje, co ostatecznie prowadzi do śmierci narażonych na nie komórek. Długotrwałe narażenie organizmu na stres oksydacyjny jest przyczyną wielu chorób, w tym nowotworów czy chorób neurodegeneracyjnych.
W związku z powyższym, tak istotne jest wzbogacenie codziennej diety w produkty bogate w antyoksydanty. Doskonałym ich źródłem może być młody jęczmień, który zawiera m.in. O-glikozyl izowiteksynę (2-O-GIV, 2-O-glycosyl isovitexin), dysmutazę ponadtlenkową (SOD), katalazę (CAT), peroksydazę (POX), witaminy E i C, karotenoidy oraz chlorofil.
Podobnie jak w przypadku substancji odżywczych, skład oraz ilość antyoksydantów zależą od części zboża, jak również postaci, w jakiej jest spożywane. Ferreres i wsp. zbadali profil fenolowy jęczmienia, jego liści, nasion, kłosów i łodyg. W sumie zidentyfikowali 28 związków: 26 flawonoidów, 2 pochodne kwasów fenolowych, a także lutonarynę. Najbardziej heterogenne pod względem zawartości badanych substancji okazały się liście. Lee i wsp. prowadząc badania z wykorzystaniem ekstraktu z liści, wykazali jego zdolność do zmiatania wolnych rodników, co wiązano m.in. z obecną w analizowanej frakcji dysmutazą ponadtlenkową (SOD). […]
Udowodniono, że wyizolowany z etanolowego ekstraktu z trawy jęczmiennej izoflawonoid – glikozyl izowiteksyna hamuje formowanie aldehydu malonowego (jednego z finalnych produktów oksydacji lipidów) skuteczniej niż α-tokoferol. Wykazano także silniejsze niż u powszechnie znanych przeciwutleniaczy (α-tokoferolu czy β-karotenu) właściwości antyoksydacyjne w stosunku do kwasów omega-3, takich jak kwas eikozapentaenowy (EPA). Późniejsze badania przeprowadzone przez Markham i Mitchell wykazały, że głównymi antyoksydantami w liściach młodego jęczmienia są: C-glikozydy flawonowe, saponaryna i lutonaryna. Te dwa wyizolowane z trawy jęczmiennej unikalne glikozydy flawonoidów – saponaryna (7–0-GIV) oraz lutonaryna (7-0-GIO) – biorą również udział w hamowaniu tworzenia aldehydu malonowego. Przeprowadzone przez Kamiyama i Shibamoto badania nie tylko potwierdziły przeciwutleniające działanie ww. substancji, ale również pozwoliły na sformułowanie wniosku, że suplementacja młodym jęczmieniem zawierającym 7-0-GIV mogłaby zapobiegać chorobom u podłoża których leżą uszkodzenia wywołane przez RFT, w tym m.in. nowotworom czy chorobom sercowo-naczyniowym.[…] 1
SPIRULINA
Zawiera dużą ilość białka, witamin (takich jak witamina B12, witamina K), minerałów (żelazo, miedź, mangan) oraz przeciwutleniaczy (takich jak beta-karoten i fikocyjanina). Przeciwutleniacze pomagają neutralizować szkodliwe wolne rodniki, które mogą powstawać podczas procesów metabolicznych lub pod wpływem stresu oksydacyjnego, co jest związane z procesami detoksykacji organizmu. Spirulina może również wspierać zdrowie wątroby, która jest kluczowym narządem odpowiedzialnym za detoksykację. Niektóre badania na zwierzętach sugerują, że spirulina może pomóc w ochronie wątroby przed toksynami i uszkodzeniem oksydacyjnym.
Właściwości antyoksydacyjne
„Właściwości antyoksydacyjne, które są przypisywane spirulinie wynikają z obecności kwasów fenolowych, tokoferoli i b-karotenu. Wykazano aktywność antyoksydacyjną spiruliny zarówno w warunkach in vitro (w szkle), jak i in vivo (na organizmie żywym).
Spirulina jest bogatym źródłem białka, ma go około 5 razy więcej niż mięso. Jest bogatym źródłem wapnia (180% więcej Ca niż w pełnym mleku), b-karotenu (3100% więcej niż w marchewce) oraz żelaza (5100% więcej niż w szpinaku). Jest więc bardzo cennym produktem, dzięki któremu można dostarczyć do organizmu znaczne ilości cennych składników odżywczych nawet przez spożycie małych porcji. W badaniach laboratoryjnych prowadzonych na komórkach ludzkich zaobserwowano, że w środowisku toksycznie dużego stężenia żelaza w obecności spiruliny żelazo zostawało schelatowane, a indukowany stres oksydacyjny zmniejszał się. U pacjentów leczonych geriatrycznie, którym podawano spirulinę przez 16 tygodni zaobserwowano istotnie zwiększone stężenie antyoksydantów w surowicy krwi.”2
KOLENDRA SIEWNA (Coriandrum sativum)
Często kojarzona jest właśnie z detoksykacją organizmu. Liście, łodygi i nasiona kolendry zawierają różnorodne składniki odżywcze, takie jak witaminy (np. witamina A, witamina C, witamina K), minerały (np. żelazo, magnez), błonnik i przeciwutleniacze. Kolendra ma kilka właściwości, które mogą wpływać na detoksykację:
- Wsparcie wątroby , dzięki zawartości fitochemikaliów, które mogą wspierać wątrobę i poprawiać jej zdolność do detoksykacji.
- Zawiera przeciwutleniacze takie jak polifenole i karotenoidy, które pomagają neutralizować wolne rodniki w organizmie i chronić komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
- Kolendra jest również uważana za roślinę, która może pomóc we wspieraniu zdrowia układu pokarmowego , co może mieć pozytywny wpływ na detoksykację organizmu.
Właściwości antyoksydacyjne.
„[…]Przeciwutleniacze odgrywają ważną rolę w funkcjonowaniu układu sercowo-naczyniowego, ponieważ stres oksydacyjny, który wpływa na mięsień sercowy, może być związany z występowaniem miażdżycy, co zwiększa ryzyko choroby wieńcowej. W wielu badaniach wykazano, że C. sativum ma wyraźną aktywność przeciwutleniającą, a wynika to głównie z aktywności polifenoli, witamin i składników sterolowych kolendry.[…]
Inny potencjalny mechanizm przeciwutleniający jest związany z wysokim poziomem polifenoli w ekstrakcie z liści C. sativum, który działa jako zmiatacz wolnych rodników, zapobiegając w ten sposób uszkodzeniom oksydacyjnym tkanek mięśnia sercowego. Wolne rodniki są wysoce reaktywne; na przykład rodniki hydroksylowe mogą powodować uszkodzenia fosfolipidów błonowych, DNA i białek, w których te pierwsze skutkowałyby powstawaniem rodników peroksylowych. Tak więc, gdy w organizmie nie ma wystarczającej ilości naturalnych składników przeciwutleniających, takich jak enzym dysmutaza ponadtlenkowa (SOD) i peroksydaza glutationowa (GSH-px), może wystąpić oksydacyjna reakcja łańcuchowa, powodująca uszkodzenie tkanki. Udowodniono jednak, że ten silny potencjał przeciwutleniający kolendry może być również spowodowany synergistycznym działaniem kombinacji różnych związków przeciwutleniających, takich jak tokoferole i sterole.[…]”3
„[…] Ponadto, podaż Coriandrum sativum przyczynia się do zwiększenia stężenia kwasów żółciowych i steroli w wątrobie oraz kale, co wskazuje na zwiększoną wątrobową degradację cholesterolu. Działanie jest prawdopodobnie związane ze zwiększeniem aktywności wątrobowej 7a-hydroksylazy cholesterolu. […]” 4
„[…] Stwierdzono, że ekstrakt z Coriandrum sativum zmniejsza prozapalną cytokinę TNF-α i apoptotyczną śmierć komórek oraz enzymy wątrobowe w niedokrwieniu wątroby / uszkodzeniu reperfuzyjnym.[…]” 5
MORINGA
Moringa zawiera witaminy (A, C, E, K, B-kompleks), minerały (wapń, żelazo, magnez, potas), aminokwasy, przeciwutleniacze oraz fitochmikalia.Oto kilka właściwości moringi, które są związane z jej wpływem na detoksykację:
- Przeciwutleniacze , które pomagają neutralizować w organizmie wolne rodniki, tym samym chronią komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
- Wspiera funkcjonowanie wątroby , która jest kluczowym narządem odpowiedzialnym za detoksykację organizmu.
- Błonnik wspomaga trawienie i eliminację toksyn z przewodu pokarmowego.
Właściwości przeciwutleniające
„[…]Naturalnie występujące przeciwutleniacze, zwłaszcza polifenole, są głównymi związkami roślinnymi zdolnymi do minimalizowania uszkodzeń oksydacyjnych w tkankach poprzez pośrednie wzmocnienie komórki lub usuwanie wolnych rodników. Potwierdzono, że liście drzewa Moringa oleifera ze względu na dużą ilość polifenoli wykazują działanie przeciwutleniające. Ekstrakty Moringa oleifera zarówno dojrzałych, jak i delikatnych liści wykazują silne działanie przeciwutleniające przeciwko wolnym rodnikom, zapobiegają uszkodzeniom oksydacyjnym głównych biomolekuł i zapewniają znaczną ochronę przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.
Badania porównawcze wykazały, że dojrzały ekstrakt z liści Moringa oleifera wykazywał lepsze wartości enzymatycznych i nieenzymatycznych przeciwutleniaczy. W teście aktywności wolnych rodników DPPH (2,2-Diphenyl- 1-Picrylhydrazyl) ekstrakty zarówno dojrzałych, jak i młodych liści wykazały znaczną redukcję rodników DPPH.[…]
Przeprowadzono dalszą analizę TLC (chromatografia cienkowarstwowa) w celu zidentyfikowania chemicznego charakteru aktywnych związków, które mogłyby zapewnić te właściwości antyoksydacyjne. Według Sreelatha i Padma analiza jakościowa ekstraktów wykazała obecność fenoli, flawonoidów i śladowych ilości alkaloidów, zarówno w dojrzałych, jak i młodych liściach.
Podobnie inne badanie przeprowadzone przez Siddhuraju i Beckera przy użyciu tego samego testu DPPH służącego do określenia aktywności przeciwutleniającej ujawniło, że ekstrakty z próbek liści Moringa z trzech różnych agroklimatycznych źródeł wykazywały się bardzo wysoką aktywnością do wychwytywania wolnych rodników. Udowodniono, że na ogół im wyższa całkowita liczba polifenoli, tym większa aktywność przeciwutleniająca, co najprawdopodobniej wynika ze współdziałania kilku innych substancji, jak również dużej zdolności do oddawania wodoru.[…]” 6
CHLORELLA
Chlorella jest bogata w składniki odżywcze, takie jak białko, witaminy (A, B-kompleks, C, E, K), minerały (żelazo, magnez), błonnik, przeciwutleniacze i chlorofil. Oto kilka właściwości chlorelli, które są związane z jej potencjalnym wpływem na detoksykację:
- Detoksykacja metali ciężkich, często kojarzona jest ze zdolnością do wiązania metali ciężkich, takich jak ołów, rtęć, kadm i arsen i pomagania w ich eliminacji z organizmu. Dzięki swojej strukturze chlorella ma zdolność do wiązania się z toksynami i metalami ciężkimi, które mogą być następnie wydalane z organizmu.
- Wspiera wątrobę, która jest kluczowym narządem odpowiedzialnym za detoksykacje organizmu. Składniki zawarte w chlorelli mogą pomóc w ochronie wątroby przed uszkodzeniem oksydacyjnym i wspierać jej funkcje detoksykacyjne.
- Przeciwutleniacze, pomagają neutralizować wolne rodniki i chronić komórki przed uszkodzeniem oksydacyjnym.
- Błonnik wspiera trawienie i eliminację toksyn z przewodu pokarmowego.
Działanie antyoksydacyjne
„Przedstawione wyniki wykazały doskonałe właściwości chemoprewencyjne ekstraktu wodnego z młodego zielonego jęczmienia i chlorelli, a także ich kombinacji w modelu in vitro raka jelita grubego. Badane ekstrakty, stosowane razem lub osobno, specyficznie hamowały proliferację ludzkich komórek raka okrężnicy bez niepożądanego wpływu na ludzkie komórki nabłonka okrężnicy. Ponadto przedstawione właściwości przeciwnowotworowe ekstraktów uległy znacznemu wzmocnieniu po ich połączeniu bez zwiększania ich toksyczności wobec normalnych komórek.
Korzystny efekt jednoczesnego zastosowania młodego zielonego jęczmienia i chlorelli wydaje się być przypisany złożonej mieszaninie fitochemikaliów obecnych w badanych składnikach, ale wymagane są dalsze badania chemiczne w celu określenia związków bioaktywnych. Niemniej jednak należy podkreślić, że prezentowane badanie jest pierwszym dowodem na przeciwnowotworowe właściwości połączenia jednego z najpopularniejszych nowych superfoods. Ponadto, ze względu na rosnącą konsumpcję tych produktów, uzasadnione są dalsze badania nad korzyściami zdrowotnymi ich fitochemikaliów, jak również całych próbek. Przedstawione pozytywne wyniki będą stanowić przesłankę do opracowania nowej strategii chemoprewencyjnej.” 7
Lifeline Diag
Biliografia:
1.„Prozdrowotne właściwości młodego jęczmienia.”; Kawka K, Lemieszek M K.; Med. Og. Nauk Zdr. 2017; 23(1): 7–12. doi: 10.5604/20834543.1235619; https://www.monz.pl/Prozdrowotne-wlasciwosci-mlodego-jeczmienia,73682,0,1.html
2.„Superfoods – idealne uzupełnienie diety czy zbędny dodatek?”; Katarzyna Ekiert, Marta Dochniak; Uniwersytet Medyczny im Piastów Śląskich we Wrocławiu; Piel. Zdr. Publ. 2015, 5, 4, 401–408; DOI: 10.17219/pzp/60915; ISSN 2082-9876; https://pzp.umw.edu.pl/pdf/2015/5/4/401.pdf 3.Newborns, Proc. Natl. Acad. Sci. USA, 107 (26), 2010, s. 11971-11975
3.„Coriandrum sativum L.: A Review on Ethnopharmacology, Phytochemistry, and Cardiovascular Benefits.”;
Nisa Najibah Mahleyuddin, Said Moshawih, Long Chiau Ming, Hanis Hanum Zulkifly, Nurolaini Kifli, Mei Jun Loy, Md. Moklesur Rahman Sarker, Yaser Mohammed Al-Worafi, Bey Hing Goh, Shobna Thuraisingam, Hui Poh Goh1; 3.12.2021 r.; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8747064/
4.„Znaczenie wybranych przypraw w chorobach sercowo-naczyniowych”; Bartosz Kulczyński, Anna Gramza-Michałowska; Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu; 14.11.2016 r; https://phmd.pl/resources/html/article/details?id=142507&language=en
5.„Protective effect of Coriandrum sativum extract against inflammation and apoptosis in liver ischaemia/reperfusion injury.”; A. Kükner1, G. Soyler2, P. Toros1, G. Dede3, F. Meriçli4, S. Işık5, O. Edebal6, C. Özoğul7; 29.05.2020 r.; https://journals.viamedica.pl/folia_morphologica/article/view/68338.
6.„Health Benefits of Moringa oleifera”; Ahmad Faizal Abdull Razis, Muhammad Din Ibrahim, Saie Brindha Kntayya; Asian PacificJournal odf Cancer Prevention, Vol 15, 2014; http://koreascience.or.kr/article/JAKO201435648479194.page
7. „Enhancement of chemopreventive properties of young green barley and chlorella extracts used together against colon cancer cells”; Marta Kinga Lemieszek , Wojciech Rzeski; Department of Medical Biology, Institute of Rural Health, Lublin, Poland; Annals of Agricultural and Environmental Medicine 2020, Vol 27, No 4; https://www.aaem.pl/Enhancement-of-chemopreventive-properties-of-young-green-barley-and-chlorella-extracts,130555,0,2.html
