Głównym wskazaniem dla suplementacji potasu jest hipokaliemia. Niemniej jednak, zalety suplementacji tego pierwiastka mogą odczuć także osoby obserwujące u siebie inne dolegliwości. Puchnące nogi, ciągła senność, bóle głowy, drżenie łydek lub ud – czy zauważyłeś u siebie te objawy? Zmienne nastroje i nieregularne bicie serca – to może oznaczać, że w twojej diecie znajduje się zbyt mała ilość potasu.
PO CO NAM TEN POTAS?
Potas jest jednym z najważniejszych pierwiastków w organizmie. Jako elektrolit odpowiada za utrzymanie prawidłowego napięcia elektrycznego na błonach komórkowych i przekazywanie impulsów elektrycznych pomiędzy komórkami. Dzięki temu kontroluje pracę mięśni, w tym mięśnia sercowego, odpowiadając za każde jego uderzenie. Poprzez uczestnictwo w procesach budowy aminokwasów i białek jest odpowiedzialny również za prawidłową budowę i masę mięśni, a dzięki antagonizmowi do magnezu, prawidłowe napięcie mięśniowe.
Potas pomaga również usuwać nadmiar płynów z organizmu, co jest szczególnie istotne przy zbyt wysokim w dzisiejszych czasach spożyciu sodu, który powoduje m.in. zatrzymanie płynów i obrzęki kończyn. Potas jako antagonista sodu reguluje ilość wody, niweluje opuchliznę i obniża jednocześnie ciśnienie tętnicze. Dzięki kontrolowaniu równowagi wodnej i kwasowo-zasadowej pomaga zachować homeostazę całego organizmu.
ZABURZENIA WCHŁANIANIA I WYDALANIA POTASU – HIPOKALIEMIA
Wchłanianie potasu zachodzi w jelicie cienkim, a głównym narządem zapewniającym utrzymanie jego stężenia na stałym poziomie są nerki. Tylko 8% z puli potasu jest wydalana przez przewód pokarmowy. Wartość ta jednak zwiększa się u pacjentów z niewydolnością nerek. Zbyt duża ilość odprowadzanego potasu z organizmu powoduje jego niedobór, czyli hipokalemię.
Do najczęstszych przyczyn hipokalemii należą:
- zwiększone wydalanie potasu przez nerki: w przebiegu niektórych chorób nerek, a także w przebiegu niewydolności serca, marskości wątroby, nadciśnienia naczyniowo-nerkowego, choroby Cushinga oraz na skutek stosowania diuretyków
- zwiększone wydalanie potasu przez układ pokarmowy: na skutek ostrych biegunek infekcyjnych, biegunek wywołanych nadużywaniem środków przeczyszczających, biegunek towarzyszącym przetokom skórno-jelitowym, na skutek biegunek wywołanych chorobami nowotworowymi i chemioterapią
- zwiększone wydalanie potasu przez skórę: na skutek ciężkich i rozległych poparzeń lub uszkodzeń skóry
- niedostateczna podaż potasu: anoreksja, uboga w potas dieta, choroby związane ze szczególnym wyniszczeniem organizmu, niewystarczająca podaż potasu w stanach wymagających zwiększonego dawkowania tego pierwiastka
- zwiększony napływ potasu do komórek: na skutek insulinoterapii, alkalozy, proliferacji komórek np. w przebiegu białaczki.
Do objawów hipokalemii należą:
- słabe, zwiotczale mięśnie
- zaburzenia rytmu serca i przewodnictwa
- nieznaczny wzrost ciśnienia krwi
- nadpobudliwość nerwowa.
Poważne objawy niedoboru potasu pojawiają się dopiero przy dużym spadku stężenia tego pierwiastka i stosunkowo szybko ustępują, po wyrównaniu jego poziomu. Jednak także w niższych niedoborach potasu dają się odczuć przykre dolegliwości jak ogólne zmęczenie, zatrzymanie wody w organizmie, opuchlizna kończyn, a także samoistne drżenie ud i łydek czy bóle głowy.
Ryzyko silnego niedoboru potasu zwiększa się u osób w podeszłym wieku, u których głównym czynnikiem przyczyniającym się do takiego stanu rzeczy jest zbyt niskie spożycie potasu, jego zwiększona utrata przez przewód pokarmowy i częste stosowanie leków zwiększających jego wydalanie.
DIETA – CZYLI W JAKICH PRODUKTACH SZUKAĆ POTASU
Według zaleceń Norm żywienia dla populacji Polski zalecane spożycie potasu wynosi co najmniej 4700 mg/24 h, a u kobiet karmiących piersią co najmniej 5100 mg/24 h. Potas znajdziemy w wielu produktach spożywczych. Praktycznie w każdym rodzaju mięsa: białym i czerwonym oraz w rybach i warzywach. Dobrym jego źródłem są brokuły, szpinak, warzywa strączkowe – groch, fasola, a także ziemniaki (głównie skórka), pomidory i dynia. Potas znajdziemy również w owocach: bananach, kiwi, cytrusach, śliwkach i w morelach (więcej w suszonych). Źródłem potasu są również mleko, jogurt i orzechy.
Niestety powszechnie wiadomo, że składniki odżywcze z różnych względów (m.in. z powodu chorób), mogą nie wchłaniać się w pełni z pożywienia lub samo pożywienie jest na tyle ubogie w składniki odżywcze, że nie zaspokaja niezbędnego zapotrzebowania. Również skonstruowanie optymalnej diety nie należy do najłatwiejszych. Dla przykładu średnia zawartość potasu w diecie u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym zapewnia jedynie około 70% zalecanego spożycia tego pierwiastka, czego przyczyną jest zbyt małe spożycie warzyw i owoców. Dlatego w przypadkach wymaganego zwiększenia podaży potasu należy rozważyć suplementację.
DIAGNOSTYKA POZIOMU POTASU
W pierwszej kolejności należy jednak określić poziom potasu w organizmie. Informację czy w naszym ustroju znajduje się jego niedobór, norma czy nadmiar uzyskamy na podstawie wyniku analizy pierwiastkowej włosów EHA. Wynik stanowi odzwierciedlenie stężenia potasu w organizmie a wykazane poziomy pozostałych 28 pierwiastków, stanowią podpowiedź co do przyczyny jego ewentualnego niedoboru i nieocenioną pomoc w obraniu prawidłowego kierunku leczenia i suplementacji. Wykazany w wyniku ciężki niedobór potasu wymaga dalszej, odpowiednio ukierunkowanej diagnostyki.
SUPLEMENTACJA POTASU
W przypadku hipokaliemii suplementacja potasem jest niezbędna. Suplementację potasem warto rozważyć również u osób znajdujących się w grupie zagrożonej niedoborem tego pierwiastka (bez hipokalemii). W grupie ryzyka znajdują się osoby z nadciśnieniem tętniczym, osoby w podeszłym wieku, pacjenci z zaburzeniami rytmu serca, a także pacjenci po udarze mózgu, z kamienicą nerkową i osteoporozą.
Dostępne są wyniki przedstawiające korzyści ze zwiększonego spożycia potasu u dorosłych chorych na nadciśnienie tętnicze. W badaniach zaobserwowano obniżenie ciśnienia tętniczego skurczowego i rozkurczowego, a także mniejsze ryzyko wystąpienia udaru mózgu średnio o 24%. Jednocześnie nie zaobserwowano niekorzystnego wpływu zwiększonej podaży potasu na czynność nerek.
W badaniach na zwierzętach zaobserwowano również zmniejszenie ryzyka zakrzepicy na skutek zwiększonej podaży potasu, a także zmniejszenie wydalania wapnia z moczem. Wykazano, że u chorych wydalających więcej potasu istnieje mniejsze ryzyko powiększania się złogów w drogach moczowych. Zmniejszenie wydalania wapnia u osób z dużym spożyciem potasu jest również przyczyną redukcji ryzyka zachorowania na osteoporozę.
Określenie rodzaju suplementacji potasem wymaga indywidualnego podejścia, uwzględniającego kondycję narządów organizmu odpowiedzialnych za regulację tego pierwiastka w ustroju. Obecnie najczęściej stosowaną postacią preparatów potasu (chlorku potasu) są tabletki lub kapsułki. Jednak formą najlepiej przyswajalną i wchłanianą przez organizm jest płynna postać suplementu. Wybierając odpowiedni preparat, należy kierować się zawartością potasu w produkcie.
Do czynników, które wymagają szczególnej ostrożności podczas suplementacji potasem, należą m.in.: długotrwała obłożna choroba, spożywanie małej ilości płynów, trudności w połykaniu, zaburzenia opróżniania żołądka, a także spożywane leki. Preparaty potasu powinno się przyjmować po posiłku, popijając je co najmniej 100 ml wody o temperaturze pokojowej oraz pozostając około 10 minut w pozycji stojącej lub siedzącej.
Lifeline Diag
