Rola cynku w organizmie
Cynk, podobnie jak inne minerały, spełnia w naszym organizmie wiele funkcji. Znajduje się w każdej komórce naszego ciała, a zwłaszcza w komórkach oczu, wątroby, mózgu, mięśni i organów rozrodczych. Jest, obok żelaza, drugim pod względem ilości pierwiastkiem śladowym (minerałem, na który organizm ma zapotrzebowanie w minimalnych dawkach) występującym w ciele człowieka. Cynk jest składnikiem około 300enzymów trawiennych, bierze udział w magazynowaniu insuliny, w metabolizmie białek, węglowodanów i najprawdopodobniej również tłuszczów. Bierze udział w funkcjonowaniu układu rozrodczego, zwłaszcza u mężczyzn – zauważono bowiem korzystny wpływ cynku na dolegliwości prostaty i związek między jego niedoborem a zapaleniami i nowotworem prostaty. Cynk działa na organizm odtruwająco, neutralizując szkodliwe działanie metali ciężkich – kadmu i ołowiu. Jego dobroczynne działanie polega na poprawianiu przemiany materii, przyspieszeniu gojenia się ran, poprawie stanu umysłu, ochronie oka i dbaniu o prawidłowe działanie zmysłów.
Piękna cera, włosy i paznokcie
Udowodnione jest działanie cynku na poprawę kondycji skóry, włosów i paznokci. Minerał ten bierze udział w przetwarzaniu kwasów tłuszczowych, co ma wpływ na regenerację tkanek – zwłaszcza skóry. Dzięki niemu szybciej goją się rany i uzupełniają ubytki w jej tkance. Tajemnica korzystnego działania cynku na wygląd leży również w jego udziale w regulowaniu gospodarki hormonalnej i produkcji łoju. Cynk jest w związku z tym jednym z podstawowych składników maści przeciwtrądzikowych i kremów działających na zmiany zapalne na skórze (maść cynkowa, pasta cynkowa, tormentiol), w które można zaopatrzyć się w aptekach bez recepty. Maści owe sprawiają, że znikają zaczerwienienia, wypryski ulegają wysuszeniu, skóra szybciej się regeneruje, a dodatkowo otrzymuje ochronę przed kolejnymi zmianami (cynk wykazuje działanie przeciwzapalne). Na podstawie badań ustalono, że osobom z trądzikiem zwykle brakuje w diecie cynku. Korzystny wpływ minerału na zachowanie młodości i dobrego wyglądu skóry jest również spowodowany jego wzmacniającym działaniem i hamowaniem szkodliwego wpływu wolnych rodników. Mikroelement piękna zapewnia też zdrowe paznokcie, ponieważ bierze udział w metabolizmie (syntezie) białek i w ten sposób wpływa na wzrost silnej i zdrowej płytki paznokciowej. Minerał pojawia się jako składnik odżywek do paznokci. Cynk jest jednym z trzech, obok żelaza i miedzi, najważniejszych minerałów potrzebnym włosom. Sprawia, że stają się one mocne, zdrowe, błyszczące i szybciej rosną. Jeśli twoje włosy wypadają i są matowe, może to oznaczać, że czas przyjrzeć się zawartości cynku w diecie.
Aby życie miało smaczek i zapaszek…
Na podstawie badań naukowych ustalono, że cynk ma działanie aktywujące części mózgu odpowiedzialne za przetwarzanie informacji o smaku i zapachu. Zaburzenia w pracy tych zmysłów coraz częściej wiąże się z niedoborem tego minerału w organizmie.
…który na długo zapamiętamy
Jeśli masz kłopot z zapamiętywaniem i koncentracją, problem może leżeć w diecie ubogiej w cynk. Badania potwierdzają, że nawet niewielki niedobór może upośledzić sprawność umysłową i pamięć. Na podstawie testów klinicznych przeprowadzonych na Wydziale Medycznym Uniwersytetu Toskańskiego zauważono, że u osób, u których uzupełniono niedobory tego pierwiastka, zdolność zapamiętywania wzrosła o 12 do 17%.
Zapotrzebowanie organizmu
W organizmie człowieka znajduje się mniej więcej 2,5 g cynku. Przeciętne zapotrzebowanie na ten minerał wynosi 15 mg na dobę. Dawka ta zwiększa się dwukrotnie w przypadku kobiet w ciąży. O odpowiednią dawkę cynku powinni zadbać też ludzie starsi. Zapotrzebowanie na cynk bez problemu można pokryć w codziennej diecie, o ile nasz organizm dobrze go wchłonie. Cynk jest wydalany z organizmu z potem. Podczas intensywnego pocenia się możemy stracić nawet 3 mg cynku. Za jego utratę odpowiedzialne są również papierosy, kawa i alkohol zawierające składniki wiążące ten minerał i wypychające go z naszego ciała.
Oczy pełne cynku
Cynk odgrywa bardzo ważną rolę w prawidłowej pracy siatkówki – a dokładniej plamki żółtej. Jest to związane z jego powiązaniem z witaminą A. Minerał spełnia bowiem zadanie utrzymania optymalnego stężenia tej witaminy we krwi. Dzięki temu cynk skutecznie wpływa na łagodzenie podrażnień oczu. Na podstawie przeprowadzonych badań odkryto, że wystarczy podwoić dzienną dawkę cynku przez zaledwie miesiąc (z 15 do 30 mg), aby uzyskać widoczną – dosłownie i w przenośni – poprawę. Cynk pobudza również enzymy odpowiedzialne za prawidłową pracę komórek siatkówki. W badaniach laboratoryjnych wykazano 190% poprawę przy przyjmowaniu minerału. Jego niedobór natomiast wpływa na degenerację komórek siatkówki.
System immunologiczny
Układ odpornościowy nie będzie pracował prawidłowo, jeśli zabraknie w organizmie cynku. To właśnie ten minerał, obok witaminy C, najskuteczniej walczy z infekcjami i zapobiega im (głównie przeziębieniu i grypie). Cynk jest niezbędny na wielu etapach pracy systemu immunologicznego – bierze udział między innymi w wytwarzaniu przeciwciał i powstawaniu białych ciałek krwi. Cynk działa odmładzająco na układ odpornościowy, który staje się znacznie słabszy u starszych ludzi.
Niedobór
Lustereczko, powiedz…
Brak cynku zauważa się w pierwszej kolejności w… lustrze. Niedobór skutkuje bowiem pogorszeniem stanu skóry (wypryski, trądzik, zapalenia, nagłe objawy starzenia się w postaci zmarszczek, przebarwienia, zaburzenia pigmentacji, rozstępy, zaburzenie gojenia się ran), włosów (utrata blasku, wypadanie) i paznokci (łamliwość, rozdwajanie się). Przedłużający się deficyt może mieć poważne konsekwencje w postaci osłabionego apetytu, zaburzenia smaku i węchu, ospałości, zaburzeń pamięci, podatności na infekcje, zaburzeń widzenia (włącznie z kurzą ślepotą), suchości gałek ocznych, problemów z poruszaniem się, stanów depresyjnych, zaburzeń miesiączkowania, kłopotów z prostatą. Niedobory cynku u dzieci mogą spowodować niedostateczne wykształcenie się organów płciowych i zahamowanie wzrostu. Brak cynku sprawia również, że stajemy się bardziej narażeni na cukrzycę i epilepsję.
Źródła
Daj sobie cynk
Najbogatsze w łatwo przyswajalny cynk są ostrygi. Zaledwie 25 g świeżych lub 15 g wędzonych ostryg pokrywa dzienne zapotrzebowanie na ten minerał. Po nich w kolejce ustawiają się warzywa. W tym przypadku jednak cynk absorbowany jest przez organizm trudniej. Cynk zapewnimy sobie pamiętając w codziennej diecie o pełnoziarnistym pieczywie, jajkach, serach, wątróbce, owocach morza, rybach, roślinach strączkowych, pestkach dyni, ziarnistej musztardzie. Dzienna dawka cynku zawarta jest (poza ostrygami) w 170 g duszonego mięsa, 170 g wątróbki cielęcej, 300 g pieczonego indyka, 7 krabach, 150 g pestek dyni. Chłoń cynk rano Cynk, podobnie jak i inne minerały, nie wchłania się łatwo. Zależy to zarówno od organizmu i jego możliwości absorbowania substancji odżywczych, jak i skomplikowanych relacji zachodzących między cynkiem a innymi substancjami. Wchłanianie cynku ogranicza magnez i wapń. Cynk nie lubi również towarzystwa miedzi. Te antagonizmy nie są jednak niczym niekorzystnym. W ten bowiem sposób natura obarczyła cynk zadaniem zachowania w organizmie równowagi stężenia magnezu, miedzi, manganu i selenu (który w większych dawkach jest silnie trujący). Aby ułatwić wchłanianie cynku, należy przyjmować go rano – na czczo, czyli podczas śniadania lub w przypadku suplementów diety – przed pierwszym posiłkiem. Godnym polecenia produktem jest Zinc.Point, który zawiera najlepszą formę cynku w skondensowanej postaci. Z tego powodu już niewielka ilość suplementu pozwala na zaspokojenie dziennego zapotrzebowanie na ten pierwiastek. Cynk działa wspólnie z witaminą A – należy więc pamiętać o zachowaniu odpowiedniego balansu między tymi składnikami. Minerał uzupełnia działanie antyutleniające witamin A, C i E. Potrzebują one cynku, magnezu, selenu i miedzi do prawidłowego działania.
Nadmiar
Od nadmiaru robi się niedobrze
Zbyt duże stężenie cynku w organizmie działa niekorzystnie, ponieważ wypycha on miedź z organizmu. Ostre zatrucia cynkiem są spowodowane najczęściej spożyciem owoców lub warzyw spryskanych preparatami cynkowymi. Objawiają się osłabieniem, wymiotami i niedokrwistością. Nadmiar tego metalu może skutkować zmianami nowotworowymi. Nie ma jednak żadnych obaw, że poprzez zbyt bogatą w cynk dietę zachorujemy na raka, nie mówimy bowiem w tym miejscu o minerale, który jest naturalnym składnikiem pokarmów.
Wykonaj analizę pierwiastkową włosa i sprawdź, czy poziom cynk w Twoim organizmie jest w normie.
Hanna Żurawska
